Dula Sa Panahon Ng Amerikano 2 6u7265

Pedero Paterno  Isinilang noong Pebrero 27, 1857 sa Sta. Cruz, Maynila,  Isang makata, nobelista, mamamahayag, mandudula, abogado, at musikero.  Bilang mandudula, sumulat siya ng Opera noong 1903 at pinamagatang Magdapio, isang dulang may apat na yugto at nilapatan ng musika ni Alejo Carleun. Ang LA ALIANZA SOñADA

naman ay isang operata na isinulat noong 1902, at nilapatan ng musika ni Ladiaslao Bonus. Juan Cruz Matapang  Isa sa mga mandudula na tumaligsa sa pamahalaang Amerikano.  Siya ay kinilalang isang mahusay na manunulat.  Hindi siya makakalimutan ng mga Pilipino sa kanyang dulang HINDI AKO PATAY na magpahanggang ngayon ay may mga samahan pa rin ng mandudula na nagtatanghal nito.  Ang HINDI AKO PATAY ay isang dulang nagpapahayag ng damdaming Pilipino na may kinalaman sa paghihimagsik ng sambayanang Pilipino laban sa panghihimasok ng mga Amerikano sa kapakanan ng Pilipinas. Pascual H. Poblete  Tubong Naic, Kabite, siya ay ipinanganak noong Mayo 17, 1887.  Itinatag niya ang LA OCENIA ESPAñOLA, isang pang araw-araw na pahayagan sa wikang Kastila na nalimbag noong 1879 hanggang 1889.  Ang kanyang mga pahayag ay nalathala sa Patnubay ng Catolico at El Resumen.  Siya rin ang nagtatag ng El Bello Sexo noong 1891 at EL Hogar noong 1893.  Nang magsimula ang himagsikan laban sa mga Kastila, siya ay ipinadala sa Espanya bilang isang bilanggo at sa Africa bilang filibuster.  Sa pagbagsak ng pamahalaang Kastila noong 1898, siya ay bumalik sa Pilipinas.  Itinatag niya ang mga pahayagang Ang Kapatid ng Bayan, El Grito Del Pueblo, Cervantes, at Dia Pilipino.  Sa Africa noong 1898, isinulat niya ang PAG-IBIG SA LUPANG TINUBUAN na isang sarsuwelang may tatlong yugto at nilapatan ng tugtugin ni Severino Kimpin Bautista at itinanghal sa Oriental Theater.  Sa ikatlong pagatanghal nito noong Marso 25, 1900, ang teatro ay punong-puno ng mga manood.  Dahil sa pagtuligsa ng dula sa pamahalaang Amerikano, siya, kasama ang may-ari ng Oriental Theater na si Melecio de Leon ay dinakip at ikinulong sa baraks ng pulisya sa Quiapo. Pantaleon Lopez  Isinilang noong Hulyo 27, 1873 sa Pandacan, Maynila.  Siya ay nakilala bilang isang manunulat ng dula.  Siya ay mahilig din sa musika at dahil dito’y nakasulat siya ng maraming sarsuwela sa pakikipagtulungan kay Bonifacio Abdon.  Para sa kaniya, ang teatro ay mabisang instrumento upang ikintal sa mga Pilipino ang pagiging makabayan.  Isa siya sa mga unang manunulat na kumatha ng sarsuwela sa wikang Tagalog.  Ang una niyang dula ay ang MASAMANG KAUGALIAN, isang sarsuwelang may tatlong yugto noong 1901.     

MGA SUMUNOD NA DULA ANG ARAW NA LUMUBOG SA PILIPINAS noong 1902 LA INDEPEDENCIA- isang melodrama noong 1906 APO-APO – isang sarsuwela noong 1908 NYORA PANCHAY – isang sarsuwela TANDANG TAGALOG – isang sarsuwela noong 1908

DULANG MAY TATLONG YUGTO        

ZARZUELANG ASEMBLEA KATUBUSAN MULING PAGSAMPALATAYA DANCING SCHOOL - isang sarsuwelang nilapatan ng musika ni Bnifacio Abdon DILINKUENTE – isang sarsuwelang may musika rin ni Bonifacio Abdon MASAMANG KAUGALIAN – isang sarsuwelang may tugtog rin ni Bonifacio Abdon at ni Remegrio Agustin INFIERNO – isa ring sarsuwelang may musika nina Hipoloto Rivera at Leon Ignacio BAGONG INFIERNO – musika naman ni Faustino Villacorta



Siya rin ang sumulat ng apat na yugtong pinamagatang ROSA na sinulat niya noong 1903at nilapatan naman ng musika ni Leon Ignacio.



Isa pa ring sarsuwelan, ang AVES DE RAPIñA, na may dalawang yugto.

Juan Cruz Balcameda ( 1885-1947 )  Magpahanggang ngayon, ang mga dula niya ay itinatanghal parin sa iba’t ibang samahan ng mandudula sa Pilipinas. Isang katunayan na kahit na sa paglipas ng panahon, ang mga dulang ito ay walang pagkupas.  Isa rin siyang pinagpipitaganang opisyal ng pamahalaan.  Isinilang noong Enero 28, 1885, siya ay tubong-Udyong, Bataan.  Labing apat na taong gulang pa lamang siya nang isinulat niya ang dulang SUGAT NG PUSO.  Nagkamit siya ng unang gantimpala sa knayang dulang ANG PISO NI ANITA sa pagataguyod ng Bereau of Posts.  Sumikat siya sa pagsulat ng mga dulang nagtataglay ng pilosopiyang sosyalismo gaya ng BUDHI NG MANGGA-GAWA, DUGO NG AKING AMA, at KAAWAY NA LIHIM.  Sumulat din siya ng isang dulang tumutuligsa sa mga usurero at ito ay pinamagatan niyang SA BUNGANGA NG PATING. DULANG MAY TATLONG YUGTO   

ANG TALA SA KABUNDUKAN – isang drama- musikal KAYAMANANG LUMILIPAD – isang opera HENERAL GREGORIO DEL PILAR – tungkol sa kamatayan ni del Pilar sa Pasong Tirad.

IBA PANG DULA  ANG HAMPAS NG LUPA  MUSIKANG TAGPI-TAGPI  ANG PALABAS NI HUWAN  ANG BAGONG KUSINERO  SANGKWALTANG ABAKA  ANAK SA LIGAW  HIGANTI NG PATAY Noong panahon ng Liberasyon, ang dulang SANGKWALTANG ABAKA ay pinalitan niya ng pamagat at ginawang SINO BA KAYO ? na naging pinakasikat niyang isinulat.

BODABIL  Noong 1916, dumayo rito si Sunday Reantaso buhat sa New York at tuluyang nanirahan ditto sa Pilipinas.  Itinatag niya ang Philippine Vaudeville Stars, ang kauna-unahang kompanya ng bodabilista sa Maynila.  Ang mga pangunahing miyembro ng kompanyang ito ay sina Amanding Montes, Katy dela Cruz, Max Felix, Rafael Cuyugan at Sunday Reantaso mismo. 