Panahon Ng Amerikano 2k2l51

Noong panahon ng Malasariling Pamahalaan, bumaba ang urin ng nobela dahil sa pagkakahilig ng mga tao sa mga tula at maikling kwento at pagbabago ng panahon. Nobela ni Valeriano Hernandez-Peña ang Kasaysayan ng Magkaibigang Nena at Neneng na unang nalathala noong 1903 sa pahayagang Muling Pagsilang. Sumikat ang nasabing nobela, at isinaaklat noong 1905, saka muling inilimbag noong 1911, 1948, at 1971. Si Peña, ayon sa kritikong si Soledad S. Reyes, ang kinilalang "Ama ng Nobelang Tagalog." Inilahad sa nobela ang naging buhay at paglago nina Nena at Neneng, na kapuwa sinubok ng tadhana ang kanilang pagkakaibigan. Nagkaroon ng kasintahan ang dalawang dalaga, ngunit nang magpakasal na'y magkataliwas ang naging bunga ng pagsasama. Pumanatag at umangat si Nena sa piling ni Deogracias, samantalang naunsiyami si Neneng sa banang si Narciso na ang pagkaseloso'y humahangga sa kawalan ng bait. Inakala ni Narciso na nagtaksil sa kaniya si Neneng, kaya nilayasan ang asawa. Nang magbalik siya sa tahanan ay nabatid na yumao na si Neneng dahil sa sukdulang pagkasiphayo sa pag-ibig. Tampok din sa nobela ang istorya ng malungkot na buhay ni Chayong, na ginahasa at ang puri'y inilugso ni Miguel. Sugapa sa sugal si Miguel, bukod sa sinungaling, at nabilanggo dahil sa kasamaan hanggang mabulok saka namatay sa bilibid. Pinatitining ng nasabing nobela ang ilang tema, gaya ng katapatan sa sinumpaan, pagpapahalaga sa puri, pagkakaibigan, at pagtitimpi-na ayon kay Reyes ay pawang gagamitin din ng susunod na henerasyon ng mga nobelista. Kilala si Magahum bilang isa sa pinakamagaling na manunulat sa dayalektong Ilonggo. Ang kanyang unang akdang pinamagatang “Benjamin” din ang unang nobelang naisulat sa Hiligaynon. Pagkatapos nito ay nagsulat siya ng nasa isang daang bilang ng sarswela, drama, mga tula at mga awitin para sa simbahan. Naging patnugot siya ng tatlong dyaryo sa Iloilo: “Ang Makinaugalingon,” “Cabuhi kang Banwa,” at “Almanaque Panayanon.” Si Magahum din ang kaisa-isang manunulat ng sarswela na naglapat din ng mga tugtog sa kanyang mga akda. Kabilang sa kanyang mga popular na akda ang “Bumaliscad ang Paya,” “Panimalay ni Cabeza Itoc,” at “Anak nga But-anan.” Siya rin ang may akda ng “Iloilo ang Banwa Ko” na tinaguriang kanta ng Iloilo.