Chuyen Tau Mot Chieu Demo 3d7361

ANGELO BREWING

M E D ANGELO BREWING

O

Kiên Trần

CHUYẾN TÀU MỘT CHIỀU KHÔNG TRỞ LẠI bạn có muốn đi tiếp?

Chuyến tàu một chiều không trở lại

Kiên Trần

Chuyến tàu một chiều không trở lại Tác giả: Kiên Trần Bản quyền © 2019, Trần Trung Kiên Sách được xuất bản theo hợp đồng chuyển giao bản quyền với Tác giả và Công ty Cổ phần Văn hóa Sách Sài Gòn – Saigon Books.

CHUYẾN TÀU MỘT CHIỀU KHÔNG TRỞ LẠI

Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ. Mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phân phối dưới dạng văn bản in ấn hoặc văn bản điện tử, đặc biệt là hành vi phát tán hơn 10% nội dung ấn phẩm trên mạng Internet mà không có sự cho phép bằng văn bản của Công ty Cổ phần Văn hóa Sách Sài Gòn đều vi phạm pháp luật và tổn hại đến quyền lợi Công ty. Bìa: Nguyên Phúc Trình bày: Xuân Thảo Biên tập viên Saigon Books: Minh Trâm CÔNG TY CỔ PHẦN VĂN HÓA SÁCH SÀI GÒN Trụ sở: 473/8 Tô Hiến Thành, P. 14, Q.10, TP.HCM Điện thoại: (08) 6281.5516 – (08) 6293.8228 Email: [email protected] Fanpage: www.facebook.com/saigonbooks Website: www.saigonbooks.com.vn

SAIGON BOOKS

NHÀ XUẤT BẢN HỒNG ĐỨC

Giờ khởi hành đã điểm… “BÍP BÍP” “Hành khách chú ý, chuyến tàu một chiều sắp được khởi hành… Chặng đường sẽ có nhiều gập ghềnh và thời tiết có thể sẽ thay đổi thất thường. Quý khách hãy nhớ thắt dây an toàn. Và cuối cùng rất mong chuyến đi thuận lợi và hy vọng quý khách sẽ thưởng thức chuyến đi một cách ngoạn mục nhất.” Chào bạn, mình là Kien Tran, người đồng hành cùng bạn trong chuyến đi này. Phải nhắn nhủ với bạn trước rằng đây không phải là một chuyến tàu bình thường mà bạn đã từng đi. Có lẽ bạn đã từng nghe tới dự án đưa người lên sao Hỏa bằng chuyến du hành một chiều? Một đi không trở lại. Chuyến tàu này cũng giống như vậy. Một khi bạn đã tới nơi, bạn sẽ không thể quay đầu lại được. Sẽ không có tàu cho bạn quay về, và có lẽ chính bạn cũng không muốn quay về. Nhưng yên tâm, ít ra bạn không phải đi lên sao Hỏa. Đây là chuyến tàu trong chính tâm trí bạn. Bạn muốn thay đổi tư duy, bạn cần phải book vé. Và bạn đã làm. Mình sẽ trò chuyện cùng bạn trong cả chuyến đi này. Chuyến tàu một chiều không trở lại 

5

Chuyến đi này sẽ có nhiều chặng đường khác nhau. Mỗi chặng đường sẽ khiến cho bạn phải dừng lại suy nghĩ. Có chặng đường bạn đã quen thuộc rồi, bạn hãy coi chúng như một sự nhắc nhở. Vì đó có thể là những chặng bạn đã đi qua nhưng chưa đủ lòng tin vững vàng để cảm nhận cho trọn vẹn. Có những chặng bất ngờ hơn, làm bạn suy nghĩ nhiều hơn. Thậm chí khi đọc xong bạn sẽ nảy sinh tâm lý kháng cự, phản cảm. Đây là những chặng đường thú vị. Mình muốn bạn đừng vội sử dụng tư duy hiện có để đánh giá mà hãy cảm nhận trước. Có thể để đó rồi vài năm sau đánh giá lại. Hãy giữ một cái đầu mở. Mỗi chặng đường có những đặc trưng và điểm nhấn riêng. Chúng có thể không dài, nhưng tất cả những chặng này cộng lại đã tạo nên hẳn một con đường. Con đường mà bạn phải lên tàu để có thể đi đến đích như bạn thấy chứ không thể đi bộ. Mình muốn bạn xem việc đọc cuốn sách này giống như một hành trình và muốn bạn tận hưởng nó nhiều hơn là cố gắng hoàn thành nó cho xong. Bởi bạn nghĩ xem, việc mình viết cuốn sách này, hay mở ra con đường này trước mặt bạn, về bản chất cũng là một cuộc hành trình. Chuyến tàu này sẽ giúp bạn tìm thấy tự do, sự thanh thản, những chân lý nhẹ nhàng, những chân lý không nhẹ nhàng lắm, hạnh phúc, sự thông thái, sự giàu có và sự giải phóng. Bạn sẽ thấy trong quá trình đọc, hai chữ “tự do” xuất hiện rất nhiều. Đây không phải là cố ý. Mình cũng vô tình nhận ra điều này trong lúc viết. Dường như nhờ viết lách, mình khám phá được bản thân. Mình nhận ra tự do mới là thứ quan trọng hơn cả. Và có vẻ như phần lớn chúng ta tưởng rằng bản thân

6  Kiên Trần

đã tự do. Nhưng thực tế chúng ta không tự do như ta hằng tưởng. Nếu không thành nô lệ cho một công việc mình ghét, thì chúng ta chưa chắc đã tự do trong chính tư duy. Bộ não nói mãi mà nó không nghe theo, liên tục làm trái ý. Nhưng đây chỉ là một phần. Cuốn sách sẽ còn mở ra nhiều khía cạnh khác nhau, thuộc phạm vi bên trong lẫn bên ngoài, cho bạn suy ngẫm. Khi đọc sách, bạn hãy xem như mình đang trò chuyện trực tiếp với bạn. Hãy xem như hai chúng ta đang cùng nhau du hành trên con tàu này. Việc bạn chấp nhận mua vé một chiều thể hiện rằng bạn muốn thay đổi theo hướng tích cực hơn và không muốn quay đầu lại. Bạn muốn kiểm soát bộ não của bạn. Bạn muốn kiểm soát thực tế mà bạn đang sống. Bạn đòi hỏi sự rõ ràng. Bạn đòi hỏi sự thật. Mặc dù cả bạn và mình đều quá nhỏ bé so với thế giới rộng lớn này, chúng ta cần có kim chỉ nam. Nếu không chúng ta sẽ bỡ ngỡ và kém hạnh phúc. Thậm chí chẳng biết hạnh phúc hay tự do nó là cái gì. Thế là, khái niệm “hạnh phúc” trong bạn sẽ bị định nghĩa sai qua năm tháng theo hướng có lợi cho một cái agenda của tổ chức nào đấy hay cho lợi nhuận của doanh nghiệp. Cuối cùng, bạn – người tin tưởng vào những thông điệp bạn nghe hằng ngày – sớm nhận ra bạn đã bị phản bội. Bạn nhận ra tất cả chỉ là những trò lừa. Dựng ra bởi những người khác. Tổ chức khác. Tạo nên một thế giới mà bạn đang nhìn thấy và đang sống. Chưa chắc nó đã có lợi cho bạn nếu như bạn cứ để dòng đời đưa đẩy. Chuyến tàu một chiều sẽ tăng tốc giúp bạn lấy lại thế giới của chính mình. Cái thế giới mà bạn là người có quyền kiếm soát và bạn là người có lựa chọn. Chuyến tàu một chiều không trở lại 

7

Cái thế giới không ru ngủ bởi những trò lừa thế kỷ. Cái thế giới mà mỗi người trong chúng ta là những người tự do, toàn quyền quyết định cuộc đời, sống hết khả năng mà không sợ bị đánh giá. Bạn tôn trọng bản thân bạn hơn, bạn sáng suốt hơn trước mọi quyết định dù khó khăn và thiếu minh bạch đến đâu. Bạn hiểu hơn tại sao thứ trước mặt bạn lại tồn tại, mặc dù sự tồn tại của nó là hoàn toàn vô nghĩa.

Khi bạn tới điểm đến cuối cùng, bạn sẽ trở thành một con người khác. Chuyến tàu này sinh ra không phải để đi một vòng quanh thành phố rồi quay lại chỗ cũ. Nó sinh ra để đưa bạn tới điểm đến cách rất xa vị trí hiện tại của bạn. Bạn đã sẵn sàng cho cuộc hành trình? Hãy vẫy tay chào thế giới cũ của bạn. Thắt dây an toàn. Chuyến tàu chính thức khởi hành. Chuyến đi này sẽ có nhiều chặng đường khác nhau. Mỗi chặng đường sẽ khiến cho bạn phải dừng lại suy nghĩ. Có chặng đường bạn đã quen thuộc rồi, bạn hãy coi chúng như

Mục lục Giờ khởi hành đã điểm…..................................................... 5 1. Đối mặt với công nghệ chưa từng có trong lịch sử loài người - Sốc não................................ 13 2. Fast food thinking – hệ tư duy thức ăn nhanh........... 20 3. The wandering mindset – tư duy lang thang trên đường đời............................. 25 4. Identity – con người bạn.............................................. 30 5. Quality of thinking – chất lượng của suy nghĩ............ 34 6. The most beautiful word – từ đẹp nhất trong mọi thứ tiếng............................... 38 7. Ảo giác truyền thông..................................................... 41 8. Progress perception – nhận thức được sự tiến bộ....... 45 9. Cuộc bỏ phiếu thầm lặng............................................. 48 10. Freedom unit – bản chất của tiền................................ 50 11. Trụ cột của mọi hạnh phúc.......................................... 53 12. Thời gian hay sản lượng............................................... 57 13. Trường học và nhà máy................................................ 60 14. Bản chất của chủ nghĩa tiêu dùng................................ 64 15. Chủ nghĩa sản xuất....................................................... 67 16. Nhân viên tự do............................................................ 70

8  Kiên Trần

17. Bạn thành công khi…................................................... 73

18. Vấn nạn kỳ thi IELTS .................................................... 75

42. Bản chất của sự học – lãi kép..................................... 155

19. Tại sao viết sách sẽ thay đổi cuộc đời bạn? ................ 79

43. Thẻ tín dụng giấc ngủ................................................. 160

20. Báo chí đã lỗi thời......................................................... 85

44. Tâm lý học, gps bộ não, đừng để lạc đường.............. 164

21. Bốn thứ bạn cần tập trung............................................ 88

45. Kiến thức dinh dưỡng sẽ cứu cuộc đời bạn............... 167

22. Tài chính cá nhân.......................................................... 91

46. Ngắt kết nối internet – giải độc.................................. 172

23. Bài học về sự từ chối..................................................... 94

47. Tập tạ là con đường tới thành công rõ ràng nhất..... 176

24. Luôn chọn sự công bằng – fairness.............................. 97 25. Self-pity – sự tự thương hại ....................................... 101 26. Lý do bậc cao............................................................... 104 27. Tư duy dồi dào và khan hiếm.................................... 106 28. Văn hóa tự hào vì thiếu kiến thức.............................. 109 29. Ngôn ngữ và sự tự do.................................................. 111 30. Con người 4 giờ 30..................................................... 114 31. Tay bẩn – mục đích của bàn tay ................................ 118 32. Hãy để ý tưởng chiến thắng, không phải con người................................................ 121 33. Sự thật về việc đọc sách.............................................. 124 34. Sự cô đơn của kẻ có tầm nhìn.................................... 128 35. Khao khát sự công nhận từ người khác .................... 131

48. Suy nghĩ về mua nhà trả góp (mortgage).................. 180 49. Công bằng hay bình đẳng?......................................... 185 50. Hệ tư duy nạn nhân ................................................... 190 51. Hệ tư duy “cái gì cũng có hai mặt”............................ 194 52. Những thứ không mua được bằng tiền..................... 197 53. Sự thật về thực phẩm chức năng công nghiệp.......... 201 54. Bẫy kế hoạch dài hạn.................................................. 206 55. Con người vô chính phủ ........................................... 211 56. Kể chuyện định cư Canada (phần 1)......................... 215 57. Kể chuyện định cư Canada (phần 2)......................... 222 58. Nancy và câu chuyện ung thư.................................... 225 59. Mùi vị của thành công................................................ 228 60. Hệ tư duy nâng cấp phần mềm.................................. 232

36. Thời đại này, nghèo là chuyện khó xảy ra................. 135

61. Blockchain – phát minh quan trọng nhất của loài người............ 237

37. Tuổi tác – rào cản tâm lý nguy hiểm.......................... 138

62. Sức mạnh của web 3.0 ............................................... 241

38. Nguyên tắc 10% ......................................................... 143

63. Sống vì luyện tập, không vì thành quả...................... 245

39. Không sống hết mình nghĩa là phụ bạc cha mẹ....... 146

64. Chính xác đi trước, tốc độ theo sau........................... 250

40. Đừng dừng lại và tự mãn............................................ 149

65. Nỗ lực khủng khiếp (a radical change)..................... 254

41. Hệ tư duy về hưu......................................................... 152

66. Hạnh phúc của một người cha................................... 260

CHẶNG SỐ

1

ĐỐI MẶT VỚI CÔNG NGHỆ CHƯA TỪNG CÓ TRONG LỊCH SỬ LOÀI NGƯỜI - SỐC NÃO 

Xã hội và cuộc sống của chúng ta đã thay đổi vĩnh viễn.

Những gì bạn và mình đang phải đối mặt trong khoảng 10 năm trở lại đây là điều chưa từng có tiền lệ trong quá khứ. Ngày xưa, thứ đồ công nghệ duy nhất mà mẹ bạn hay thậm chí bà nội của bạn biết là chiếc tivi. Nhưng giờ đây, có ai ngờ rằng các bà mẹ tưởng chừng “mù công nghệ” lại trở thành cao thủ Facebook, một cộng đồng mạng tích cực và có thói quen săm soi lượt like của từng bức hình selfie. Thói quen và lối sống của chúng ta cũng thay đổi chóng mặt. Mặc dù những lợi ích mà tiến bộ công nghệ theo cấp số mũ mang lại tới chất lượng sống là không nhỏ, nhưng hệ lụy tâm lý của nó khiến cho não bộ của chúng ta không kịp thích ứng. Hay gọi là Sốc Não. Trớ trêu thay, thời gian thay đổi quá ngắn khiến cho những cảnh báo tiêu cực mà chúng ta nghe được gần như không có sức nặng. Chúng ta dần đánh mất sự cảnh giác và thay vào đó hòa quyện hoàn toàn vào môi trường mới này với tâm thế chủ quan, thiếu chuẩn bị. Những ảnh hưởng tiêu cực mà chúng ta cảm nhận được ngày qua ngày quá nhỏ so với lợi ích tức thời ta nhận được. Đó là lý do ta đã bỏ quên những tác động dài hạn của Sốc Não.

LỆ THUỘC 4.0 Một trong những tác động của Sốc Não chính là sự lệ thuộc. Điều nguy hiểm chính là sự lệ thuộc này cho bạn một ảo giác tự do. Để mình giải thích. Sự lệ thuộc là đối lập của sự tự do. Giả sử bạn đang sống ở nhà bố mẹ bạn và bố mẹ bạn chu cấp hoàn toàn mọi thứ từ A đến Z, từ tiền ăn, tiền học, tiền đi chơi, tiền mua xe, hay thậm

14  Kiên Trần

chí tiền nộp phạt vượt đèn đỏ. Bạn sẽ ảo giác rằng mình đang rất tự do nhưng trên thực tế não bộ của bạn đang bị lệ thuộc. Bởi một ngày nọ khi bạn bước ra khỏi môi trường đó và sống một mình, đối mặt với trách nhiệm của một người trưởng thành, bạn sẽ gục ngã. Nghĩa là bạn chỉ “tự do” trong quả bong bóng. Miễn dịch của bạn với thế giới bên ngoài ở mức thấp, và các cơ bắp suy nghĩ của bạn vì không được hoạt động mỗi ngày nên trở nên yếu đuối. Bạn cảm thấy việc cần bố mẹ chu cấp là điều không thể thiếu. Từ khóa ở đây là “không thể thiếu” và “cần”. Đây là sự lệ thuộc. Internet đã trở thành một thứ không thể thiếu. Mình có thể liệt kê hàng triệu lợi ích của Internet và nó đã thay đổi mình và bạn như thế nào. Giống như nhiều thứ khác, Internet là một thứ trung lập. Việc nó tiêu cực hay tích cực phụ thuộc vào người dùng và cách dùng. Bạn có thể học tất cả mọi thứ trên Internet hay có thể kết bạn với bất kỳ ai trên thế giới mà không mất một xu nào. Đây là điều gần như không thể tưởng tượng được trong quá khứ. Giống như ngày xưa chúng ta không thể tưởng tượng được việc di chuyển người từ điểm A đến điểm B trong tích tắc. Việc Internet nói chung, hay mạng xã hội và bộ máy tìm kiếm nói riêng, trở thành một thứ cần thiết và không thể thiếu đối với bạn (thậm chí với cả mẹ bạn) đã khiến bộ não bạn trở nên lệ thuộc, bất chấp lợi ích to lớn nó mang lại. Bạn lệ thuộc mà không nhận ra, hay có thể nói lợi ích tức thì khiến sự cảnh giác của bạn luôn ở mức thấp. Khi bạn lệ thuộc, thì những “cơ bắp” làm nên sức mạnh của não bộ của bạn yếu dần. Internet là thứ giúp IQ của chúng Chuyến tàu một chiều không trở lại 

15

ta tăng lên vượt bậc, bởi nó giúp ta tiếp xúc với kiến thức khổng lồ của nhân loại. Nhưng dường như cũng vì nó mà trí nhớ và khả năng chủ động lấy lại thông tin trong não của chúng ta đã bị uổng phí. Cuộc nói chuyện giữa bạn và bạn của bạn được lưu ở Facebook’s Server. Bạn có thể kéo lên để xem lại bất kỳ lúc nào. Ảnh hay những kỷ niệm đã được lưu trên đám mây. Flickr có thể giúp bạn lưu 1 TB ảnh miễn phí. Google Photos tự động tải và lưu tất cả ảnh trên máy của bạn lên đám mây với bộ nhớ không giới hạn. Facebook lưu hết gần như toàn bộ những gì diễn ra trong cuộc sống của bạn, những khoảnh khắc, ngày sinh nhật, hay một danh sách bạn bè tối đa 5.000 người. Đúng vậy, 5.000 người. Vậy, hãy tự hỏi, đến bao giờ thì việc lưu thông tin trong não bộ của chúng ta trở nên hoàn toàn lỗi thời? Nếu bạn nghĩ Google đã đủ khiến bạn lười suy nghĩ. Chào mừng bạn đến với Google Suggestion, bạn thậm chí không còn phải viết đúng chính tả hay cố nhớ chính xác tên của một bộ phim, một khái niệm hay một từ nữa mà chỉ cần viết một phần của từ đó thôi. Viết sai cũng được, trí tuệ nhân tạo sẽ nghĩ và nhớ hộ bạn. Mình không biết bạn thế nào, nhưng mình rất thích chức năng này. Và mình cũng rất ghét nó. Và bạn biết lý do tại sao.

ẢO GIÁC “NÓ LÀ CÂU TRẢ LỜI CHO TẤT CẢ” Nếu chỉ dừng lại ở việc “Cái gì không biết thì tra Google”, mọi chuyện cũng không đến mức quá nghiêm trọng. Bởi bạn vẫn biết Internet không phải là câu trả lời cho tất cả mọi thứ.

16  Kiên Trần

Nhưng càng tiến sâu hơn bạn sẽ dễ dàng lầm tưởng nó là câu trả lời cho tất cả. Nếu bạn buồn chán, thay vì tắt máy và ra làm việc khác như những năm trở về trước, tay của bạn tự động bật Google Chrome và gõ Facebook.com hoặc YouTube.com rồi lướt từ lúc đó cho tới đêm khuya. Đến mức bạn không còn sức lực nữa và phải ngủ gục. Như vậy, Internet là câu trả lời cho sự buồn chán. Vì nó xua tan buồn chán. Một cách nhất thời. Thói quen giải quyết cảm xúc buồn chán của chúng ta đã thay đổi vĩnh viễn. Thời tiền smartphone, để đáp lại sự buồn chán, chúng ta chọn cách gặp gỡ và ăn uống với bạn bè. Chúng ta kể chuyện, cười đùa, chia sẻ. Còn giờ đây tất cả những gì bạn cần là mở Facebook để “cập nhật thông tin”. Đầu óc không thể tập trung vào người đối diện bởi chúng ta nghĩ rằng những gì xảy ra trên Facebook hay Internet là thứ quan trọng hơn. Và đúng vậy, nó giúp bạn xua tan buồn chán, xua tan cảm giác cần thông tin một cách tức thời. Bạn bè, hay những thói quen cũ khác của bạn dần trở nên lỗi thời. Bởi Internet mới là câu trả lời cho sự buồn chán. Bạn cũng sẽ nhầm tưởng nó là câu trả lời cho tất cả. Đến mức độ mà việc dùng đầu để suy nghĩ và tìm ra hướng giải quyết cho vấn đề của bạn trở nên không cần thiết. Bạn cố gắng tìm kiếm hạnh phúc trên Google, tìm kiếm “tình yêu đích thực” trên Facebook. Và sau bao nhiêu năm nghĩ rằng nó là câu trả lời cho tất cả, kể cả hạnh phúc, bạn bất ngờ nhận ra bạn đang chưa thực sự hạnh phúc. Chuyến tàu một chiều không trở lại 

17

Bạn nhìn xung quanh và nhận ra nhà của bạn đã hai tháng chưa dọn. Bạn cũng không ra đường gặp gỡ người mới mà luôn tìm “tình yêu” hay “tình bạn đích thực” trên chiếc smartphone. Và bạn cũng bị mất ngủ kinh niên. Thường xuyên thức đến 3 giờ sáng “tìm kiếm hạnh phúc xua tan buồn chán trên YouTube hay Google” mà quên đi thứ khiến cho bạn tốt lên chỉ đơn giản là ngủ sớm và không làm gì cả. Hãy nhớ: Đừng tích cực tìm kiếm câu trả lời trên Google. Bởi câu trả lời không nằm ở kết quả tìm kiếm mà nằm ở hành động đơn giản mà bạn có thể làm. Và Internet, nó không phải là câu trả lời cho tất cả. Đừng lệ thuộc vào Internet để làm cuộc sống của bạn tốt lên, bạn mới là người có khả năng giúp cuộc sống của bạn tốt lên. Và bạn cần chủ động suy nghĩ trước khi sử dụng Internet.

ẢO GIÁC ”CON NGƯỜI THỰC BỊ VÍ NGANG VỚI BỨC HÌNH AVATAR” Nếu quá đắm chìm vào mạng xã hội, bạn sẽ dễ dàng đánh giá và nhìn nhận một con người qua những tấm ảnh và những thứ được người đó viết ra. Thậm chí họ chỉ là một điểm sáng online trên thanh chat không hơn không kém. Trong khi đó ngoài đời thực anh ta hay chị ta là một con người đầy đủ, phức tạp, có sở thích riêng và lối sống riêng.

NOTES 1. Công nghệ đã khiến cho xã hội và những thói quen, hành vi nhỏ nhất hằng ngày của chúng ta thay đổi hoàn toàn. Đây là điều chưa từng có tiền lệ. 2. Không phủ nhận lợi ích khổng lồ mà Internet mang lại, nhưng nó đến quá nhanh và bất ngờ khiến chúng ta không kịp chuẩn bị và bị sốc não. 3. Lệ thuộc nhưng lại ảo ảnh sự tự do. Bạn nghĩ ít đi, và lưu trong trí nhớ ít đi. Và không có Internet, bạn trở nên yếu đuối, thiếu tự tin. Hãy tưởng tượng một tuần không dùng Internet thử xem. 4. Internet khiến bạn nghĩ nó là câu trả lời cho tất cả. Nó giúp bạn hạnh phúc, nó giúp bạn xua tan buồn chán, nó giúp bạn tìm người yêu. Nhưng không, nó chỉ có chức năng giúp bạn tìm ngày sinh của Steve Jobs mà thôi. Còn những thứ như hạnh phúc, bạn phải tìm ở nơi khác chứ không phải Google. 5. Dùng quá nhiều mạng xã hội sẽ khiến chúng ta nhìn con người khác đi. Thậm chí mẹ của chúng ta cũng chỉ được coi như một điểm sáng online trên thanh chat.

Đó là lý do mình rất ít khi chat với bạn bè trên Facebook mà muốn gặp họ ngoài đời hơn. Mình không muốn nhìn bạn bè hay thậm chí những người trong gia đình mình chỉ như một điểm sáng đang online với một tấm hình và một vài chia sẻ.

18  Kiên Trần

Chuyến tàu một chiều không trở lại 

19

CÓ HAI THỨ XUNG QUANH BẠN MÀ BẠN CẦN BIẾT

CHẶNG SỐ

2

FAST FOOD THINKING – HỆ TƯ DUY THỨC ĂN NHANH

1. Thứ bạn NGHĨ rằng bạn muốn nhưng thực ra không phải thứ bạn THỰC SỰ muốn. 2. Thứ bạn THỰC SỰ muốn nhưng bạn CHƯA nghĩ rằng bạn muốn trong HIỆN TẠI. Nếu bạn nghiện hút thuốc lá, thì đây chắc hẳn là thứ bạn NGHĨ rằng bạn muốn nhưng thực ra không phải thứ bạn muốn. Và có một cơ thể đẹp như người mẫu chắc hẳn là thứ bạn THỰC SỰ muốn nhưng khả năng cao bạn chưa nghĩ tới điều này và chưa hành động để đạt được thứ bạn THỰC SỰ muốn. Mục tiêu của bạn không phải là làm những điều bạn muốn. Bởi đôi khi đó chỉ là những điều bạn NGHĨ bạn muốn, nhưng lâu dài lại có hại cho bạn và làm bạn nhận ra đây là điều bạn không muốn. Mình gọi thứ bạn NGHĨ bạn muốn là FAST FOOD Thinking, hay tư duy thức ăn nhanh. Thức ăn nhanh như hamburger hay khoai tây chiên là thứ vô cùng thịnh hành ở các nước phương Tây bởi chúng vừa nhanh, vừa rẻ, lại vừa kích thích vị giác (ngon). Nhưng chúng cũng nổi tiếng là đồ ăn có hại cho sức khỏe và gây ra những bệnh mãn tính như tiểu đường, ung thư, hay bệnh tim mạch. Và hầu như ai cũng biết về điều này. Thế nhưng nó vẫn rất thịnh hành bởi phần lớn người dân có tư duy Fast Food Thinking. Ăn một bữa không làm sao hết và cái khoái cảm ngắn hạn sau bữa ăn vượt lên trên tác hại dài hạn. Vì biết là hại nhưng ăn xong bạn cũng không chết ngay Chuyến tàu một chiều không trở lại 

21

mà chỉ chết từ từ. Và tất nhiên có nhiều người cảm thấy tội lỗi sau khi ăn xong. Hay nói cách khác, đây là thứ bạn NGHĨ bạn muốn nhưng bạn thực sự KHÔNG muốn. Bạn THỰC SỰ không muốn chết

Đó là lý do vì sao việc bạn tưởng tượng ra cảnh mình đạt được thứ mình THỰC SỰ mong muốn là rất quan trọng. Bạn phải cố gắng hình dung rõ ràng về lợi ích của nó nếu không bạn sẽ dễ dàng chọn Fast Food.

sớm. Bạn cũng thực sự không muốn bị bệnh và cũng không

Ví dụ muốn cơ thể đẹp, cơ bắp cuồn cuộn. Bạn đứng trước

muốn thừa cân. Thế nhưng tại sao bạn vẫn làm? Vì bạn nghĩ

quyết định xem YouTube một tiếng hay tập một tiếng. Trước

rằng bạn muốn. Fast Food Thinking.

hết bạn phải hiểu cái nào là Fast Food (thứ bạn nghĩ bạn

Xung quanh bạn cũng có rất nhiều thứ tương tự. Nếu bạn

muốn) và cái nào là Smoothie (thứ bạn thực sự muốn). Bạn

là học sinh và sắp đến ngày thi. Bạn sẽ dành thời gian học hay

cần hiểu rõ ràng về lợi ích của một cơ thể đẹp. Nó giúp bạn

chơi game hoặc đi chơi?

tự tin hơn, và sự tự tin khiến cho bạn thành công hơn trong

Mình biết có nhiều bạn sẽ chọn đi chơi vì bạn NGHĨ rằng đây là thứ bạn muốn. Và trong thời điểm hiện tại không hình

công việc, người khác sẽ nhìn bạn với con mắt tôn trọng hơn. Bạn cũng đủ sức khỏe để làm nhiều thứ khác. Tư duy bạn

dung thứ bạn THỰC SỰ muốn là điểm cao. Hoặc xa hơn là đi

cũng sẽ minh mẫn hơn bởi máu lưu thông lên não tốt hơn.

du học. Từ khóa ở đây đó là bạn KHÔNG hoặc CHƯA nhận

Bạn sống lâu hơn và ít lo lắng về bệnh tật lúc về già. Vân vân.

ra thứ bạn THỰC SỰ muốn.

Tóm lại, hãy bỏ công sức ra tưởng tượng và làm cho viễn cảnh

Bởi chơi game, bạn có thể thỏa mãn mong muốn ngay lập tức. Cho nên bạn NGHĨ bạn muốn nó. Còn việc bạn thành công trên trường lớp quá mơ hồ trong thời điểm hiện tại. Không những thế nó cũng đòi hỏi một khoảng thời gian và công sức cộng thêm sự nghi ngờ. Nó khó cảm nhận hơn. Chính vì vậy chúng ta thường chọn Fast Food Thinking. Rất nhiều khi chúng ta đặt ra cho bản thân mục tiêu rất to lớn, nhưng lại chọn những món fast food như dành cả ngày xem phim, YouTube hay lướt Facebook. Bởi lợi ích hay khoái

mình mong muốn rõ ràng nhất có thể. Nếu không Fast Food sẽ thắng.

VÍ DỤ VỀ NHỮNG THỨ BẠN NGHĨ BẠN MUỐN 1. Cày hết phim. 2. Biết hết các tin tức diễn ra trong ngày. Đọc báo mạng. 3. Theo dõi Facebook để hiểu hơn về cuộc sống xung quanh (Thực ra là cuộc sống ảo).

cảm bạn nhận được gần như ngay lập tức, thay vì bạn phải chờ

4. Cày YouTube để học hỏi thêm những điều hay ho.

rất lâu – như trở thành một người bạn THỰC SỰ mong muốn.

5. Nằm trên giường nghịch điện thoại cả ngày nghỉ.

22  Kiên Trần

Chuyến tàu một chiều không trở lại 

23

VÍ DỤ VỀ NHỮNG THỨ BẠN THỰC NHƯNG KHÓ NHẬN RA

SỰ MUỐN

1. Một cơ thể cân đối khỏe mạnh.

CHẶNG SỐ

3

2. Một bộ óc đầy màu sắc, hòa bình và chân thực. 3. Biết chơi nhạc cụ một cách thành thạo. 4. Một niềm đam mê đọc sách. 5. Mở công ty. 6. Đi du lịch Nhật Bản.

NOTES 1. Con người theo xu hướng tự nhiên sẽ chọn Fast Food Thinking. 2. Lý do: Cảm nhận được lợi ích ngay lập tức, trong khi về sau tác hại mới dần hiển hiện. 3. Tập trung vào thứ bạn THỰC SỰ muốn và cố tưởng tượng, hình dung nó thật cụ thể, rõ ràng.

24  Kiên Trần

THE WANDERING MINDSET – TƯ DUY LANG THANG TRÊN ĐƯỜNG ĐỜI

Người lang thang là người không có mục đích sống rõ ràng, chi tiết và cụ thể. Họ làm cái gì cũng chỉ phiên phiến, sống qua ngày và chấp nhận ngày mai như thế nào thì mình sẽ theo đó. Chúng ta rất dễ dàng trở thành một người lang thang nếu mục tiêu sống không cụ thể, hoặc không có lý tưởng sống lớn hơn bản thân của mình. Người lang thang sống theo bản năng sinh tồn ngắn hạn và muốn bớt gánh nặng suy nghĩ nhất có thể. Muốn an ổn, ít suy nghĩ, ít trách nhiệm và đặc biệt thích được mất tập trung. Bạn sẽ biết mình có phải là người lang thang hay không bằng việc nhìn vào thói quen hằng ngày của bạn. Nếu bạn đi siêu thị mua sắm mà không biết rõ mình cần mua gì. Không có danh sách cụ thể thứ mình cần mua mà chỉ muốn dành hàng giờ đi hết hàng này đến hàng khác một cách mất tập trung. Vớ được cái gì hay thì mua. Không rõ ràng. Bạn đang có biểu hiện của một người lang thang trên đường đời. Người có mục đích rõ ràng mỗi lần đi siêu thị sẽ có một danh sách thứ cần mua. Sau khi họ mua tất cả những thứ cần mua, họ sẽ ra quầy thanh toán và kết thúc chứ không tiếp tục ngắm nghía. Tiếp tục, nếu bạn sử dụng máy tính hay điện thoại mà không rõ mục đích ban đầu của bạn là gì, thay vào đó bạn đắm chìm vào mạng xã hội và YouTube một cách thả phanh, mất tập trung. Rồi bạn chờ tin nhắn của một người mà mình chưa gặp bao giờ, mới chỉ trò chuyện vài lần. Hay ngồi đếm

26  Kiên Trần

số lượt like ảnh của bạn. Bạn đang có biểu hiện của một người lang thang trên đường đời. Người tập trung sẽ mở máy tính ra, làm thứ cần phải làm. Trả lời tin nhắn. Xem cái cần xem. Xong là xong. Họ cất máy tính, cất điện thoại đi và làm việc khác. Nếu mỗi ngày, bạn đến trường học cho có lệ, không chắc chắn vào kiến thức của mình nhưng vẫn trông chờ sau khi có bằng đại học bạn sẽ tự động tốt lên, bạn đang có biểu hiện của một người lang thang. Người lang thang không muốn suy nghĩ, chỉ muốn gán trách nhiệm cho bên thứ ba lo hộ để bản thân được an bài. Trong khi đó người tập trung biết chắc chắn mình muốn theo đuổi điều gì, mình thiếu điều gì và, một cách chủ động, tìm tòi và luyện tập kỹ năng đó. Người lang thang luôn muốn đạt được những điều tuyệt vời nhưng luôn mong chờ được người khác truyền động lực. Họ lệ thuộc vào yếu tố tạo động lực từ bên ngoài thay vì bên trong. Họ liên tục hỏi những câu thừa như, liệu mình dành 2 tiếng mỗi ngày vào một việc trong hai năm thì có thành công không? Và cuối cùng họ cũng không bao giờ bắt tay vào làm vì mục đích sống và mong muốn không đủ lớn. Người có mục đích rõ ràng lấy động lực chủ yếu từ bên trong thay vì bên ngoài. Họ biết rõ lợi ích của việc họ cần làm. Họ biết nếu họ bỏ công sức ra thì họ sẽ đạt được. Chỉ đơn giản như vậy. Họ không chờ người khác đến kéo họ lên. Họ biết chỉ có họ mới có thể tự mình vực dậy. Để trở thành người có mục đích sống rõ ràng và không lang thang. Trước hết bạn phải hiểu rằng cuộc đời của bạn Chuyến tàu một chiều không trở lại 

27

chỉ có 80 năm (nếu bạn may mắn hơn trung bình). Rất nhiều người xung quanh bạn đã lãng phí 80 năm cuộc đời bằng việc để bộ não và cơ thể đi lang thang. Rồi đến cuối đời khi không còn sức khỏe mới bắt đầu tiếc nuối. Bạn không phải người như vậy. Bạn là người tập trung. Bạn là người có mục đích và lý tưởng sống cao hơn bản thân bạn. Thật ra, ngày trước hồi mình không có mục đích sống rõ ràng, mình rất thích thơ thẩn dạo quanh siêu thị và ngắm nghía. Nhưng hiện tại, mình coi việc đi siêu thị là một sự lãng phí, mình thà dành thời gian đó ngồi làm việc hay viết sách hoặc nói chuyện với hàng trăm ngàn người cùng một lúc. Sau khi bạn trở thành người tập trung, bạn sẽ nhìn mọi thứ với con mắt khác. Bạn sẽ thấy những việc khiến bạn bớt suy nghĩ để đầu óc được dịp thả trôi là những việc chỉ dành cho những người già, không phải bạn. Nếu bạn đang là một người lang thang và mong muốn trở thành người tập trung, có mục đích sống rõ ràng, hãy hiểu rằng thời gian đầu không hề đơn giản. Bạn phải liên tục nghĩ về mục đích sống của mình. Bạn phải cẩn thận với những lần bạn muốn “xõa”. Xõa ngủ, xõa lướt mạng xã hội, xõa đi chơi, xõa mua sắm, xõa mục tiêu dài hạn. Bạn hãy nhớ cái giá của xõa và lang thang chính là số năm cuộc đời của bạn. Bạn đang hoán đổi tư duy với một người già.

Bạn muốn cứu giúp nhân loại? Bạn muốn sáng chế ra sản phẩm công nghệ mới? Bất kể nó là gì đi chăng nữa, bạn không thể sống mà không có mục đích rõ ràng và sự tập trung. Bạn biết nó là mục đích sống của bạn nếu như nó là thứ khiến bạn bật dậy mỗi sáng.

NOTES 1. Người lang thang là người không có mục đích sống rõ ràng cụ thể, không muốn gánh nặng tránh nhiệm, không muốn suy nghĩ, và thích dành phần lớn cuộc đời để cho bộ não lang thang. 2. Người có mục đích rõ ràng sống hạnh phúc hơn và ý nghĩa hơn người lang thang. Họ không mất tập trung vào những thứ không mang lại giá trị. Họ thực dụng hơn và ít mơ mộng hão huyền hơn người lang thang.

Hãy tìm mục đích sống của bạn. Định nghĩa nó một cách rõ ràng. Rất tiếc mình không thể làm việc này giúp bạn được vì mình không phải bạn. Sorry. Nhưng bạn muốn làm gì? Bạn muốn cứu gia đình khỏi sự nghèo túng? Bạn muốn trở thành ca sĩ? Bạn muốn được điểm A+ trên trường đại học?

28  Kiên Trần

Chuyến tàu một chiều không trở lại 

29

CHẶNG SỐ

Bởi bạn không thể trở thành nhân vật mình mong muốn nếu cứ luôn cho rằng bạn chỉ là một người bình thường như bao người khác. Có thể bạn cho rằng như vậy là khiêm tốn nhưng nó sẽ kéo dài quá trình chinh phục mục tiêu của bạn.

4

IDENTITY – CON NGƯỜI BẠN 

Bạn là ai? Có nhiều bạn khi nhận được câu hỏi này sẽ nhìn lại bản thân và nhận ra bản thân chỉ là một người bình thường như bao người khác. Bạn đi học, bạn đi làm, bạn đi chơi, bạn đi ăn và đêm đi ngủ. Và tất nhiên bạn muốn trở thành người như thế này thế kia. Nhưng hiện tại thì chưa. Có thể bạn muốn trở thành doanh nhân, giáo viên tiếng Anh hay nhà ảo thuật, nhưng bạn cho rằng lý tưởng của mình đang tồn tại trong một tương lai mơ hồ và ở một ngày nào đó. Bạn sẽ nghĩ việc xác định bạn là ai (Identity) trong hiện tại là không thực tế. Tuy nhiên, bạn cần xác định bạn là ai TRƯỚC KHI bạn trở thành nhân vật mà mình muốn. Kể cả khi bạn không chia sẻ Identity của bạn tới người khác. Bạn vẫn nên xác định nó với chính bản thân.

30  Kiên Trần

Nếu bạn đang tập đánh đàn piano, hãy nói với bản thân bạn: Tôi là một người chơi đàn piano. Nói mỗi ngày. Nếu bạn đang học lập trình, hãy tự nói với bản thân hằng ngày: Tôi là một nhà lập trình phần mềm. Hãy đem tương lai của bạn tới ngay hiện tại bằng cách gán cho bản thân bạn một Identity. Sống với nó mỗi ngày. Đến khi nào bạn thực sự tin bạn là một pianist hay software developer. Lúc ấy bạn mới có thể tập trung 100% sức lực và 150% sự cố gắng vào việc biến bản thân thành nhân vật bạn kỳ vọng. Tư duy của chúng ta hoạt động theo xu hướng mong muốn mọi thứ đồng nhất (consistent). Khi hiểu rằng bản thân bạn là một pianist, bạn sẽ luyện tập piano mỗi ngày. Khi hiểu rằng bản thân bạn là một người mẫu thể hình, bạn sẽ tập thể hình mỗi ngày. Khi hiểu rằng bản thân bạn là một người yêu hòa bình, bạn sẽ có xu hướng hành động vì hòa bình mỗi ngày. Nói cách khác, bạn có khuynh hướng hành động đồng nhất với hình mẫu mà bạn được gán. Đây là một phương pháp tạo động lực cho bản thân cực kỳ hữu hiệu. Tuy nhiên, xu hướng tư duy này cũng rất nguy hiểm nếu như bạn luôn cho rằng mình là một người bình thường như bao người khác. Bạn sẽ luôn có xu hướng hành động nửa vời. Bạn không xác định được cụ thể bạn là ai. Điều này đặc biệt phổ biến với các bạn học sinh bị bố mẹ ép học nhiều quá, đến mức không có thời gian suy nghĩ xem bản thân thực sự muốn gì Chuyến tàu một chiều không trở lại 

31

và trở thành nhân vật nào. Khi được hỏi bạn là ai, tất cả những gì bạn nghĩ đến là. Học sinh. Vô vị và không có gì đặc biệt. Sau khi được tuyển vào AECOM, mình luôn tự nhắc bản thân, mình là một software developer. Khi về nhà, mình nhắc nhở bản thân mình là một pianist. Và là một vận động viên thể hình. Tất nhiên có thể chưa hoàn toàn đúng trong hiện tại, nhưng nó đã giúp cho những mục tiêu đó trở nên gần hơn mỗi ngày. Bởi mình cảm nhận được nó trong hiện tại. Sự nghi ngờ bị xua tan. Nghi ngờ là một thứ rất nguy hiểm bởi khi bạn nghi ngờ, bạn sẽ không làm gì. Khi bạn tin tưởng, bạn sẽ bắt tay vào hành động.

NOTES 1. Đừng cho rằng bạn chỉ là một người bình thường như bao người khác, vì như vậy bạn sẽ luôn là một người bình thường. 2. Xác định bạn là ai. Bạn là nhà lập trình web? Nghệ sĩ? Hay một vận động viên? 3. Khi xác định bạn là ai, nghi ngờ sẽ bị xua tan. Nghi ngờ là thứ khiến bạn không hành động. Và không hành động bạn sẽ không bao giờ trở thành nhân vật bạn muốn.

Ví dụ khác. Bạn mời hai người bạn của bạn đều là người nghiện thuốc lá một điếu thuốc. Người thứ nhất nói: “Không, tôi đang cố gắng bỏ”. Người thứ hai nói: “Không, tôi không phải là người hút thuốc”. Nghe qua thì có vẻ không khác nhau nhưng nếu xét về gốc rễ thì khác nhau một trời một vực. Bởi người thứ nhất chỉ từ chối trong một hoàn cảnh cụ thể, trong đầu anh ta thì anh ta vẫn là người hút thuốc. Có thể bỏ hôm nay ngày mai nhưng tuần sau lại vẫn hút. Người thứ hai đặt vị trí và bản chất của anh ta tách biệt với nhóm hút thuốc kia. Theo bạn người nào có khả năng bỏ thuốc cao hơn?

32  Kiên Trần

Chuyến tàu một chiều không trở lại 

33

CHẶNG SỐ

5

QUALITY OF THINKING – CHẤT LƯỢNG CỦA SUY NGHĨ Chúng ta thường nói với nhau: “Thời gian là tiền bạc”. Nhưng không, thời gian không tự sinh ra tiền. Nếu bạn chỉ ngồi xem YouTube hay Facebook bạn sẽ không sinh ra tiền. Làm việc mới là thứ sinh ra tiền chứ không phải thời gian. Thế nhưng chất lượng của công việc mới là thứ quyết định bao nhiêu tiền bạn sản sinh được. Chất lượng công việc của Apple tốt hơn so với chất lượng công việc của Nokia. Chất lượng công việc phụ thuộc vào chất lượng của tư duy. Như vậy, nguồn gốc của tiền bạc là chất lượng của tư duy. Dẫn đến chất lượng công việc, dẫn đến tiền. Theo bạn công việc nào là công việc mệt mỏi nhất và sản sinh ra nhiều giá trị nhất? Đó là suy nghĩ. Suy nghĩ là thứ khiến cho nhân loại được như ngày hôm nay. Suy nghĩ là thứ phân biệt Apple và Nokia. Ai cũng có thể gõ phím chat trên Facebook cả ngày. Nhưng để tạo ra một cuốn sách như cuốn sách này, một người tác

34  Kiên Trần

giả cần động não suy nghĩ. Cần phát triển nội dung, cần suy nghĩ chỗ nào cần thêm chỗ nào cần bớt. Viết cuốn sách như thế này vẫn còn dễ hơn tiểu thuyết, bởi tác giả viết tiểu thuyết phải phát triển cốt truyện, sự kiện, thời gian và tâm lý nhân vật rất phức tạp. Đây là một quá trình rất tiêu hao calo não. Hay tổng giám đốc của các tập đoàn cũng cần hàng trăm bộ não suy nghĩ và đưa ra ý kiến để ông ra quyết định đúng đắn nhất. Suy nghĩ là thứ tốn rất nhiều tiền. Suy nghĩ cũng tạo ra rất nhiều giá trị cho nhân loại. Hay thậm chí cho chính bạn. Hãy tưởng tượng một cuộc sống mà chất lượng suy nghĩ của bạn ở mức yếu kém. Hay thậm chí không có luôn. Bạn sẽ vượt đèn đỏ. Bạn sẽ chỉ giới hạn ở công việc chân tay đơn giản mà giá trị tạo ra không nhiều để bạn có thu nhập bạn mong muốn. Bạn sẽ ăn trộm vì chỉ thấy được lợi ích trước mắt. Vân vân. Một cuốn sách có thể thay đổi cả cuộc đời của một hay hàng vạn con người. Bởi nó thay đổi suy nghĩ và làm tăng giá trị suy nghĩ của những con người đó. Vì vậy, bạn hãy làm mọi cách để tăng chất lượng suy nghĩ của chính bạn. Suy nghĩ nhiều hơn, đặt dấu hỏi phản biện tới suy nghĩ của bạn và xã hội nhiều hơn. Chọn ra những cuốn sách chất lượng cao để đọc. Trải nghiệm và thử nghiệm để thu nạp kinh nghiệm. Đây là bước đầu tiên và là bước quan trọng nhất để kiếm tiền chứ không phải chỉ trông chờ vào thời gian trôi qua hay làm việc một cách đơn thuần ít suy nghĩ. Sự thật là bạn có rất nhiều cơ hội nếu bạn là người nằm trong nhóm chịu làm công việc vất vả nhất này (suy nghĩ). Phần lớn người dân chúng ta rất ngại suy nghĩ. Ví dụ ngày nghỉ, Chuyến tàu một chiều không trở lại 

35

chúng ta có xu hướng chỉ muốn nằm nhà xem phim và cho bộ não lạc trôi, hay đi chơi tán phét với bạn bè. Tất cả chỉ để muốn trốn tránh việc phải suy nghĩ. Chúng ta muốn người khác suy nghĩ hộ chúng ta. Đi chơi xa muốn có người đứng ra lập kế hoạch hộ, mình chỉ việc làm theo. Đi làm muốn được ngồi một chỗ và làm như cái máy mà không cần phải suy nghĩ để tối về ngủ ngon. Đó là lý do công việc đòi hỏi sự sáng tạo hay suy nghĩ được trả thù lao cao hơn nhiều so với công việc không đòi hỏi nhiều tư duy. Người ta sẵn sàng trả cho một quản lý thu nhập cao gấp 10 lần một nhân viên bình thường để người này suy nghĩ và “lo liệu” mọi thứ. Chúng ta sẵn sàng thuê dịch vụ trọn gói để có người suy nghĩ và lo liệu hộ. Đây là cơ hội làm giàu cho những người chịu suy nghĩ và liên tục tăng chất lượng suy nghĩ. Bí quyết làm giàu. Hãy suy nghĩ hộ người khác. Một trong những cách đơn giản khác để tăng chất lượng suy nghĩ đó là nghe nhạc không lời khi làm việc, đi tản bộ mỗi ngày, tắm, tập thể dục thể thao, ngủ đủ. Mình hay đọc sách trước khi đi ngủ bởi lúc đọc hay viết là lúc đầu của bạn tập trung, hòa mình vào suy nghĩ, ý tưởng, và có thể lắng nghe được suy nghĩ một cách rõ ràng. Còn lúc nghe YouTube hay sách nói, bạn rất khó nghe được suy nghĩ của bản thân, lúc này bộ não của bạn không ở thế chủ động nữa mà ở trạng thái bị động. Vì vậy việc dành thời gian đọc sách thay vì nghe Audio sẽ tốt hơn cho việc phát triển suy nghĩ.

36  Kiên Trần

Internet cũng là thứ có thể giúp tăng chất lượng suy nghĩ của bạn, vì nó là bộ não của nhân loại và bạn có thể tiếp cận nó bất cứ lúc nào với chi phí gần như bằng không. Tuy nhiên nó cũng có thể làm giảm chất lượng suy nghĩ nếu sử dụng không đúng cách. Vì nếu dành thời gian để lướt mạng xã hội, đầu óc của bạn sẽ ở trạng thái bị động, dòng suy nghĩ ngừng chảy và thay vào đó là những suy nghĩ tự động, chất lượng thấp.

NOTES 1. Chất lượng của suy nghĩ dẫn tới chất lượng của công việc, chất lượng của công việc dẫn tới thu nhập. 2. Suy nghĩ là công việc vất vả và tốn kém nhất, nhưng tạo ra nhiều giá trị nhất. 3. Hầu hết chúng ta là những người muốn trốn tránh suy nghĩ, sẵn sàng vứt một cục tiền cho người khác để người ta suy nghĩ hộ. Nếu bạn là người chịu suy nghĩ, bạn sẽ giàu. 4. Tập trung vào chất lượng của suy nghĩ. Dành nhiều thời gian suy nghĩ hơn và tăng chất lượng suy nghĩ bằng tư duy phản biện, sách, trải nghiệm và con người.

Chuyến tàu một chiều không trở lại 

37

CHẶNG SỐ

6

THE MOST BEAUTIFUL WORD – TỪ ĐẸP NHẤT TRONG MỌI THỨ TIẾNG

Từ đẹp nhất trong cuốn từ điển hay trong mọi ngôn ngữ nói chung theo mình là từ build (xây). Đúng vậy, nó không phải từ flower (hoa) hay love (yêu) hay spectacular (tráng lệ). Nó là động từ build (xây). Tất cả mọi thứ tích cực bạn có ngày hôm nay, từ vật chất cho tới cảm xúc có được là nhờ động từ XÂY. Mình đề cập đến vấn đề này không phải mình muốn cảm thụ ngôn ngữ. Mà việc bạn nhìn thấy sức nặng của từ BUILD sẽ nâng tư duy của bạn lên một tầm. Bạn muốn có tình yêu đẹp? Bạn phải xây dựng nó. Bạn muốn có mối quan hệ khách hàng? Bạn phải xây dựng nó. Bạn muốn tự tin? Bạn phải xây dựng nó. Xây dựng cơ bắp. Xây dựng kỹ năng. Xây nhà, xây dựng cảm xúc. Xây dựng thành phố, xây dựng kiến thức, xây dựng

38  Kiên Trần

trường học, xây bệnh viện. Tất cả những thứ trên có được nhờ vào động từ XÂY. Sở dĩ chúng ta gặp rất nhiều vấn đề và bế tắc trong cuộc sống, bởi chúng ta không nghĩ rằng chúng ta phải xây dựng, vun đắp chúng. Nếu bạn gặp phải vấn đề về tình yêu, khả năng cao bạn chưa xây đủ. Nếu bạn chưa đủ tự tin? Bạn chưa xây dựng đủ. Bạn chưa có cơ bắp? Bạn chưa xây dựng đủ. Bạn chưa được tín nhiệm ở công ty? Bạn chưa xây dựng đủ. Việc xây dựng cần thời gian, công sức, và sự chú tâm. Rất nhiều người mong muốn có được mọi thứ một cách nghiễm nhiên. Bạn gặp một người mà bạn yêu, bạn muốn người ta phải yêu lại bạn ngay lập tức hoặc trong khoảng thời gian ngắn mà không cần cố gắng. Bạn muốn được người khác tin tưởng ngay lập tức mà không cần xây dựng lòng tin theo thời gian. Hay thậm chí bạn muốn có 2 triệu người theo dõi trên Instagram ngay lập tức mà không cần post bài. Nếu bạn theo dõi Facebook của những người có vài chục ngàn đến vài trăm ngàn người theo dõi. Bạn sẽ thấy không phải tự dưng họ có lượt theo dõi nhiều đến vậy. Họ phải xây. Họ phải viết bài hằng ngày. Con số người theo dõi tăng lên và tích lũy từng ngày. Nếu họ là ngôi sao, họ cũng phải trải qua cả quá trình để trở thành ngôi sao. Không có cái gì đến một cách nghiễm nhiên. Tất cả đều phải xây. Lòng tin, tình yêu, sự ngưỡng mộ, sự tự tin, nhà, tài chính, kỹ năng, kinh nghiệm, followers, mối quan hệ, iPhone, thậm chí ngay cả cuốn sách này tồn tại để bạn cầm lên đọc là nhờ có người xây. Chuyến tàu một chiều không trở lại 

39

Bài học rút ra ở đây không phải sự khẳng định tuyệt đối xem từ nào đẹp hơn từ nào. Mà việc bạn nhìn thấy bản chất đằng sau mọi sự hào nhoáng. Và việc bạn muốn có được cái gì, thứ bạn cần làm không phải là mong chờ hay kỳ vọng, mà là xây. Hãy xây mọi lúc mọi nơi bạn có thể.

NOTES

CHẶNG SỐ

7

ẢO GIÁC TRUYỀN THÔNG 

1. Từ đẹp nhất trong ngôn ngữ là từ “xây” – build. 2. Bởi mọi thứ không tự dưng có được. Lòng tin, tình yêu, tài chính, tự do, hạnh phúc. Tất cả đều phải được “xây”. Hiểu được điều này, bạn sẽ tập trung vào “xây” hơn là mong chờ những điều tốt đẹp tự đến.

Chúng ta đã bị lừa Những game show truyền hình hào nhoáng với những khách mời là các ngôi sao lộng lẫy. Những diễn viên, ca sĩ, danh hài. Những cầu thủ bóng đá đạt được cúp vô địch sau một trận đấu. Những nhân vật được tôn vinh và trao giải trên sân khấu. Những cá nhân dường như nổi tiếng chỉ sau một đêm. Thậm chí là bức ảnh cưới lung linh của một thần tượng bạn theo dõi trên Instagram. Thật đáng ngưỡng mộ. Tấm ảnh cưới chỉ được post lên sau khi trải qua 84 lần chụp hỏng và hàng giờ chỉnh sửa. Đó là thứ mà bạn gọi là thực tế. Hào nhoáng và hoàn hảo. Mọi thứ đều diễn ra nuột nà như trên phim hay trên sân khấu. Tiếng nhạc du dương. Ánh đèn sân khấu lung linh. Bạn mở Internet ra để thấy hàng loạt bài báo và tiêu đề ca ngợi các tấm gương. Mở mạng xã hội Facebook thì thấy được cận cảnh cuộc sống lung linh và đáng ghen tị của các ngôi sao. Tắt laptop và ngắm nhìn thực tế của chính bản thân. Bạn thất vọng.

40  Kiên Trần

Chuyến tàu một chiều không trở lại 

41

Sở dĩ bạn thất vọng bởi cái bạn NGHĨ là thực tế và thực tế thực của bạn quá khác nhau. Khác nhau một trời một vực. Một bên lung linh còn bên kia nhạt nhẽo ngày qua ngày. Đó là lúc mạng xã hội hay truyền thông trở nên có hại cho bạn. Bởi nó không cho bạn thấy thực tế thật mà đó là thực tế được phóng đại lên gấp nhiều lần, hay thậm chí là sự lừa dối toàn tập. Tấm ảnh cưới bạn xem trên Instagram bên ngoài không đẹp như bạn nghĩ. Nếu bỏ filter đi bạn sẽ thấy màu sắc xung quanh trở nên mờ nhạt. Mặt cô dâu cũng không mịn màng như trên ảnh. Mắt cũng không lung linh. Sau 84 lần chụp hỏng cuối cùng họ cũng chọn được một tấm đẹp nhất, hay nói trắng ra là đỡ xấu nhất. Chỉ khổ ekip đi theo cầm theo hàng tá máy ảnh và ống kính khác nhau. Chưa hết, sau khi chọn được tấm ổn nhất, chuyên gia Photoshop sẽ phải ngồi chỉnh ánh sáng, màu sắc, chỗ nào chưa hoàn hảo phải tẩy đi. Và cuối cùng, boom, tấm hình được đăng lên Instagram với 10 ngàn lượt thích (trong đó có bạn) và hàng trăm lời khen ngợi.

tới thực tế mà chúng ta cảm nhận được hằng ngày, nhất là với những bạn hay lên mạng xã hội. Nói cách khác, suy nghĩ của chúng ta bị điều khiển theo ý muốn của người đăng bài. Họ muốn chúng ta thấy họ có một cuộc sống hoàn hảo. Không chê vào đâu được. Mình có quen một bạn nữ, trên Facebook tỏ ra ăn chơi và sành điệu bao nhiêu thì ngoài đời lại chi li tiết kiệm và túng thiếu bấy nhiêu. Sau khi đọc những bình luận của mọi người ca ngợi trên Facebook bạn này, mình thấy thương cho họ. Họ đang ca ngợi cái mà cô ý không có. Thực tế của họ đã bị bóp méo bởi những tấm hình. Những người làm truyền thông luôn cần có khán giả. Cụ thể hơn, họ cần sự chú ý của bạn và mình. Họ cần bạn xem họ. Họ muốn thu hút ánh mắt và suy nghĩ của bạn đến với họ. Họ muốn cuộc đời của bạn chú tâm vào họ thay vì vào chính bạn. Vì vậy bạn đừng để mắc bẫy. Bạn càng chú tâm vào họ thì bạn càng quên đi bản thân, và họ càng trở nên giàu có và nổi tiếng.

Những chương trình truyền hình thực tế mà bạn cho là thực tế hầu hết cũng đều là dàn dựng và có kịch bản trước. Mọi hành động hay lời nói đều được phóng đại lên vài lần để tăng sự kịch tính và thu hút khán giả. Thế nhưng khi trình chiếu nó cứ như là thật.

Những người bạn trên Facebook của bạn cũng vậy. Họ cần lời khen mỗi ngày. Bức ảnh này đẹp thế! Người yêu đẹp trai quá! Giỏi quá! Sành điệu quá! Lời khen là vòng tuần hoàn khiến họ tiếp tục duy trì việc cung cấp và trình chiếu cho bạn thực tế ảo của họ mỗi ngày.

Cuộc sống của những người bạn theo dõi trên mạng xã hội cũng không khác là bao. Không hẳn là giả dối nhưng phần nhiều là dàn dựng. Mỗi một bài đăng lên đều phải chỉnh sửa chán chê. Những tấm hình cũng đều phải chọn lọc kỹ càng. Điều này không sai về mặt đạo đức nhưng nó gây ảnh hưởng

Vì vậy nếu được, bạn hãy hạn chế sử dụng và “sống” trên mạng xã hội bởi nó sẽ khiến bạn mơ hồ và kém hạnh phúc hơn. Hạn chế theo dõi cuộc sống của các ngôi sao bởi chắc gì thứ họ cho bạn xem đã là cuộc sống của họ! Và chắc gì nó đã khiến cuộc sống của bạn tốt hơn?

42  Kiên Trần

Chuyến tàu một chiều không trở lại 

43

Hãy sống cuộc đời của chính bạn theo cách chân thực nhất. Đừng sống cuộc sống mà người khác trình chiếu cho bạn.

CHẶNG SỐ

8

NOTES 1. Bộ não của chúng ta đã quen với hình ảnh lung linh mà truyền thông và mạng xã hội trình chiếu. Nhiều lúc, chúng ta coi đó là thực tế thật. 2. Những bên chạy truyền thông kiếm tiền nhờ vào sự chú ý của bạn. Họ muốn bạn quên bản thân và gia đình bạn đi để tập trung vào bản thân họ. Họ càng nổi tiếng và giàu có, bạn sẽ càng giậm chân tại chỗ.

PROGRESS PERCEPTION – NHẬN THỨC ĐƯỢC SỰ TIẾN BỘ

Nguyên nhân số 1 khiến bạn trở nên yêu thích một thứ bất kỳ không phải bởi thứ đó thú vị. Mà bởi bạn cảm nhận được sự tiến bộ sau khi theo đuổi nó. Bạn cảm thấy bạn đang lớn hơn và phát triển hơn. Việc bạn cảm nhận được sự tiến bộ mỗi ngày rất rất rất quan trọng. Nó giống như năng lượng tâm lý sản sinh ra để bạn tiếp tục cố gắng. Chẳng hạn như vấn đề học ngôn ngữ. Bạn sẽ thấy có những lúc bạn rất đam mê học tiếng Anh, học liên tục ngày này qua ngày khác. Có những lúc bạn lại cảm thấy rất là nản và muốn bỏ cuộc. Tại sao bạn đam mê và tại sao bạn nản? Bạn đam mê vì bạn cảm nhận được bạn khá lên. Nghĩa là việc bạn bỏ công sức ra có tác dụng. Bạn cảm thấy tích cực và phấn chấn ngay lập tức. Giống như một dạng Fast Food, nhưng tích cực. Bạn nản vì bạn không cảm nhận được sự

44  Kiên Trần

Chuyến tàu một chiều không trở lại 

45

ANGELO BREWING

ANGELO BREWING

Pssst... Biết đâu bạn đang cần một lối thoát? Biết đâu những gì bạn tin là đúng thực chất chỉ là những giáo điều truyền miệng bởi số đông, hại nhiều hơn lợi? Biết đâu thứ bạn thực sự cần không phải là giàu có, mà là tự do? Đây là một chuyến tàu sự thật một chiều không trở lại. Sự thật là thứ một khi đã biết, bạn sẽ không thể quay trở lại. Nó sẽ giải thoát bạn. Làm thức tỉnh bạn. Chuyến tàu này sẽ phơi bày sự thật về chính con người bạn. Sau khi đến điểm dừng cuối cùng, bạn sẽ trở thành con người khác.