Muskujt 624m3a

MUSKUJT Në trup, ekzistojnë tri lloje të muskujve: Skeletik (te strijuar), të lemuar, dhe kardiak. Muskujt skeletik Muskujt skeletik vendodhen nen lekure dhe indin dhjamor lidhen per eshtra me ane te tendineve por gjithashtu edhe drejtperdrejt ne asht qe quhet lidhje mishore dhe jane pergjegjes per levizjet e skeletit. Pjesa periferike e sistemit nervor qendror kontrollon muskujt skeletore. Kështu, këta muskujt janë nën kontrollin tone, ose vullnetar. Njësia themelore është fija muskulore me shumë berthama. Këto fije muskulore janë te strijuar dhe secili vepron pavarur nga fijet muskulore fqinje. Muskujt e lemuar Muskujt e lemuar jane te vendosura ne murret e organeve te bredshme sic jane: enet e gjakut, trakti gastrointenstinal, ne sy, lekure, fshikez,miter etj. Jane nen kontrollin e sistemin nervor autonom Qelizat e Muskujve e lemuar nuk mund të kontrollohen me vetëdijen tone dhe kështu veprojn ne menyre jo vullnetare. Muskujt e lemuar veprojn ngadal dhe ne menyre ritmike. Muskujt kardiak Muskujt kardiak vendodhen ne murret e zemres, keto muskuj jane gjithashtu nen kontrolin e sistemit nervor autonom. Qelizat muskulore kardiake kane nje berthame qendrore si muskujt lemuar por keto jane gjithashtu te strijuar si muskujt skeletik. Qeliza muskulore kardiake eshte drejtkendor ne forme. Tkurrja e muskujve kardiak eshte e pavullnetshme, e forte idhe ritmike. Llojet e fibrave te muskujve skeletik Muskujt jane te perbere nga tufa te fibrave. Keto mund te jene fibra te shpejte terheqese ose fibra terheqese te ngadalshme. Fibrat e shpejta terheqese perdoren per levizje te fuqishme, te shpeja. Kjo gjithashtu nenkupton se ato lodhen shpejte. Sportistet te cilet jane te mire ne

aktivitete te shkurtera te cilat kerkojne levizje te fuqishme dhe te shpejte, kane sasi te madhe te fibrave te shpejta terheqese. Fibrat e ngadalshme terheqese jane te mira per sportiste te qendrushmerise. Keto fibra tkurren ngadale me force te ulet, por nuk lodhen shpejte. Vrapuesit ne distanca te gjata (maratone) priren te kene me shume prej ketyre fibrave. Te gjithe njerezit kane numer te ngjashëm të fibrave muskulore . Njerëzit me muskujt e mëdha kanë fibrave të mëdha, jo më shumë prej tyre. Muskujt dhe levizjet Ne menyre qe muskuli te shkakton levizje kalon nje nyje, muskuli eshte i ngjitur per te dy eshtrat qe formojne nyjen nga tendinet. Vetem nje nga keto eshtra do te levizin kur muskuli tkurret. Per shembull, kur quadriceps tkurret ashti tibia (ashti i pjeses se poshtme te kembes) do te terhiqet perpara per ta drejtuar gjurin. Muskujt kane dy skaje, njera quhet origjina dhe eshte skaji qe lidhet me ashtin statik (psh origjina eshte kuk dhe femur). Skaji tjeter quhet inserimi dhe lidhet me ashtin levizes (tibia). Nga fakti qe muskujt vetem terheqin dhe nuk shtyjne, ata punojne ne çifte. Këto çifte janë quajtur palë antagoniste. Kur nje muskul tkurret (shkurtohet), muskuli tjeter relaksohet (zgjatet). Muskuli i cili eshte tkurrur quhet agonist ose levizesi primar, muskuli qe relaksohet quhet antagonist. Ketu jane edhe dy lloje te muskujve ne kuader te ketij modeli sinergist te cilet ndihmojne agonistin per te kryer levizjen dhe msukujt stabilizues qe tkurren ne menyre izometrike per te stabilizuar ashtin qe nuk leviz.

Tkurrjet muskulore Tkurrjet muskulore mund te ndahen ne: Izotonik (qe do te thote tension i njejte) Izometrik (distanca e njejte ose nuk ka levizje) Izokinetik (qe do te thote shpejtesia e njejte) Tkurrjet izotonike Tkurrjet izotonike jane ato te cilat shkaktojne qe muskuli te ndryshoje ne gjatesi kur tkurret dhe shkakton levizjen e pjeses se trupit. Jane dy lloje te tkurjeve izotonike: Tkurrja koncentrike Tkurrjet koncentrike jane ato te cilat shkaktojne qe muskuli te shkurtohet me rastin e tkurrjes. Shembull eshte perkulja e berrylit nga pozita e drejte ne perkulje te plote, duke shkaktuar tkurrje koncentrike te biceps brachii. Tkurrjet koncentrike jane lloji me i zakonshem I tkurrjeve muskulore dhe

ndodhin shpesh ne aktivitetet e perditshme dhe sportive. Tkurrja eksentrike Tkurrjet eksentrike jane e kunderta e tkurjeve koncentrike dhe ndoodhin kur muskuli zgjatet me rastin e tkurrjes. Kjo është më pak i zakonshem dhe zakonisht përfshin kontrollin apo ngadalësimin e një lëvizjeje të iniciuar nga agonisti. Pershembull kur godasim topin ne futboll, muskuli quadriceps,muskuli quadriceps tkurret koncetrikisht per te drejtuar gjurin dhe muskujt e pasem te kofshes tkurren eksentrikisht per te ngadalesuar levizjen e prodhuar te quadricepsit. Ky lloj i tkurrjes vendos shume tendosje ne muskul dhe eshte i perfshire zakonisht ne lendimet e muskujve. Tkurjet izometrike Tkurrja izometrike ndodh kur nuk ka ndryshim ne gjatesi te muskulit qe tkurret. Kjo ndodh kur mbajme ndonje send dhe kur pesha e objektit terheq duart tona poshte por muskujt tone tkurren per ta mbajtur objektin ne nivelin e njejte. Shembull tjeter eshte kur kapin ndonje gje, psh si reketin e tenisit. Ketu nuk ka levizje ne nyjet e dores, por muskujt tkurren per te siguruar force te mjaftueshme per ta mbajtur reketin. Sasia e forces qe nje muskul eshte ne gjendje te prodhojne gjate tkurrjes izometrike varet nga gjatesia e muskulit ne piken e tkurrjes. Cdo muskul ka nje gjatesi optimale ne te cilen forca maksimale izometrike mund te prodhohet. Tkurrja izokinetike Tkurrja izokinetike eshte tkurrje e ngjashme me tkurrjen izotonike ne ate se muskuli ndryshon ne gjatesi gjate tkurrjes, dallimi ketu eshte se tkurrja

izokinetike prodhon levizje te shpejtesise konstantante. Per ta matur kete eshe nje paisje speciale qe njihet si dinamometer izokinetik.

Programet e treningut gjithmone duhet te ofrojne zhvillim te balancuar te muskujve, si te njeres ashtu edhe te anes se kundert. Gjthashtu duhet te kete zhvillim te balancuar te muskujve ne anen e djathte dhe te majte te trupit ne menyre qe te kemi simetri te pjeseve te trupit. Treningu i cili rezulton ne zhvillimin jo te balancuar te nje muskuli apo te grupit te grupit te muskujve, me shume se ne anen e kundert zakonisht qojne te lendimet e muskujve te dobesuar apo rrisin rrezikun e lendimeve me te medha. Kryerja e ushtrimeve dhe duke qenë aktiv në jetën tonë të përditshme mund të shkaktojë qe muskujt tanë të behen më të fortë. Siç është përmendur tashmë, njerëzit e forte kanë muskuj të mëdha. Kjo rritje në madhësi e muskujve quhet hipertrofi.

Nëse ne nuk i përdorim rregullisht muskujt tanë, e kundërta mund të ndodhë dhe muskujt zvogelohen në madhësi. Kjo quhet atrofi. Muskujt janë gjithmonë paksa nën tension, të na mundësojnë që të mbajmë një pozicion, të tille si ulur drejtë. Kjo sasi e vogël e tensionit të muskujve, është i njohur si toni i muskujve. Ushtrimi përmirëson tonin e muskujve.